'Boekstart voor kleuters' - een tweejarig pilootproject

In het kader van ‘Vrienden voor het lezen - Samen voor een Leesoffensief’ van de Vlaamse Overheid kreeg Boekstart de kans om gedurende twee jaar in een aantal gemeentes in Vlaanderen een extra uitdeelmoment toe te voegen in de eerste kleuterklas. Zo werd ‘Boekstart voor kleuters’ geboren en die piloot ging in het najaar van 2022 van start. 'Boekstart voor kleuters' wil de brug maken tussen de voorschoolse leeftijd en de start van het kleuteronderwijs. Net zoals bij het gekende Boekstart-programma, is de bibliotheek de spilfiguur.

Tijdens het eerste jaar werd ‘Boekstart voor kleuters’ uitgerold in tien Boekstart-gemeentes. Bij het begin van het tweede pilootjaar in september 2023, kwamen er twintig gemeentes bij.*

De pakketten van ‘Boekstart voor kleuters’ bevatten twee boeken en inspiratiematerialen en worden in samenwerking met de lokale bibliotheek uitgedeeld aan kleuters in een selectie van scholen. Bij de boeken zitten ook tips om ouders thuis ideeën te geven over hoe ze ook eens 'anders' kunnen voorlezen.
Maar ‘Boekstart voor kleuters’ is meer dan boeken uitdelen. Met de uitloper van het gekende Boekstart-project, werkt Iedereen Leest samen met de bibliotheken om leerkrachten op sleeptouw te nemen om nog interactiever te werk te gaan tijdens het voorlezen.

De bibliotheek, onze belangrijkste partner

De bibliotheek zorgt ervoor dat alle kinderen in de kleuterklas waarmee wordt samengewerkt een Boekstart-boekenpakket krijgen tijdens een uitdeelmoment in de klas of een bezoek aan de bib. Met dit piloottraject wil de bibliotheek de samenwerking met de school versterken en leerkrachten nog meer ondersteunen rond interactief voorlezen en ouderbetrokkenheid.
Iedereen Leest ondersteunt de bibliotheken in de uitrol van 'Boekstart voor kleuters', maar iedere bibliotheek mag zelf kiezen hoe ze het uitdeelmoment en het contact met de school organiseren. Uitdeelmomenten kunnen zowel op school als in de bibliotheek worden georganiseerd; het is vooral belangrijk dat de ouders ook worden uitgenodigd.

Terugblik op het eerste pilootjaar

De geselecteerde boeken voor het eerste piloot jaar waren 'Een hoop vrienden, samen sterk!' en 'Kleine egel en grote egel. Wacht nog even!'.
Twee boeken die de creativiteit van heel wat bibliotheekmedewerkers én leerkrachten wisten te triggeren, dat werd snel duidelijk!
In de meeste gemeentes koos de school een boek om in de klas mee te werken en ging de bibliotheek vervolgens met het tweede boek aan de slag.
We zagen bibliotheken die een boek vertaalden naar een toneelstuk, er werden heel wat zoektochten uitgestippeld, knutselmomenten georganiseerd en natuurlijk voorleesmomenten en rondleidingen met lekkers voor kinderen, leerkrachten en hun ouders.
We hoorden unaniem dat een persoonlijk contact met leerkrachten cruciaal was voor een goede uitwerking van 'Boekstart voor kleuters'. Niet alleen voor het creatieve nadenken over het uitdeelmoment, maar vooral ook om samen te bekijken hoe ouders mee te betrekken in het verhaal.

Heel wat leerkrachten gingen erg creatief aan de slag met één van de boeken uit de pakketten. Er werden zowaar hele themaweken georganiseerd rond de verhalen en dat vertaalde zich in heel veel enthousiasme wanneer kleuters uiteindelijk het boek mee naar huis mochten nemen in de pakketten.

Tweede pilootjaar

Op 3 oktober 2023 trapten we het tweede pilootjaar van Boekstart voor Kleuters in gang met een startdag in Hotel Dumont, het nieuwe kantoor van Iedereen Leest in Antwerpen.

Voor het tweede jaar werden er 20 extra bibliotheken geselecteerd, zij sluiten aan bij de 10 bibliotheken die vorig jaar al startten met het pilootproject. Tijdens dit tweede pilootjaar zullen dus dubbel zoveel instappers en kleuters uit de eerste kleuterklas bedeeld worden met een derde Boekstart-pakket.

De startdag werd een voormiddag waarbij ervaringsuitwisseling centraal stond. Naast het nodige praktisch luik, een derde Boekstart-pakket verdelen én de boodschap van interactief voorlezen kracht bijzetten vraagt heel wat organisatie, zorgde Jona Hebbrecht voor een geanimeerde en leerrijke workshop ‘Interactief voorlezen’. Mooi om zien hoe ze zelfs bibliotheekmedewerkers aan het meedenken zette tijdens het voorlezen uit ‘de Koffer’. Interactief voorlezen, het is voor alle leeftijden. Uiteraard werd er ruim tijd voorzien voor ervaringsuitwisseling. Twee bibliotheekmedewerkers uit het eerste pilootjaar vertelden over hoe ze ‘Boekstart voor Kleuters’ hebben vastgepakt, hoe ze leerkrachten meekregen in het verhaal en ouders wisten te triggeren om hun kind lid te maken van de bib. De creativiteit en ideeën spatten van de getuigenissen af en inspireerden duidelijk de andere bibliotheekmedewerkers. Er werd naarstig gepend. Verder was er ruimte voor informele ervaringsuitwisseling en plannen maken voor dat nieuwe jaar!

Uitdeelmomenten

Kleuters worden met hun leerkracht én hun (groot)ouders uitgenodigd in de bibliotheek of op school. De uitdeelmomenten worden steeds gezellig ingekleed, maar het interactieve voorleesmoment staat altijd centraal.
De pakketten van 'Boekstart voor Kleuters' tijdens het piloottraject bevatten twee boeken. Met één van de boeken hebben de kinderen vaak in de klas al gewerkt. Tijdens het voorleesmoment van de bibliotheek leren ze ook het andere boek uit het pakket kennen, alvorens ze beide boeken mee naar huis mogen nemen om ze daar verder met hun ouders te ontdekken.

Bibliotheekmedewerker Kathleen Bollue van de Lettertuin in Sint-Pieters-Woluwe is heel enthousiast over de uitdeelmomenten in de bibliotheek: “Er ontstonden direct verschillende kleine voorleesmomentjes in de bib! Heel wat ouders maakten hun kind ter plekke lid van de bibliotheek en sommigen leenden zelfs die dag al een stapel boeken uit. Bovendien schreven heel wat ouders hun kind ook meteen in voor de kleuteractiviteit die we op zaterdag hadden gepland. Het is heel fijn dat ouders zo het aanbod van de bibliotheek ook goed leren kennen. We spraken hier en daar wat ouders en grootouders aan en de meesten waren ontzettend aangenaam verrast: door het ontvangst, door onze bib én door het vertel- en uitdeelmoment. “

*De deelnemende pilootbibliotheken: Aartselaar, Antwerpen (Bib Vrede en De Vertellerij), Blankenberge, Bree, Evergem, Hasselt, Heers, Hulshout, Koksijde, Laakdal, Leuven, Lier, Nazareth, Nijlen, Oudergem, Peer, Poperinge, Rijkevorsel (jaar 2), Roeselare, Sint-Joost-ten-Node, Sint-Pieters-Woluwe, Ternat, Tervuren (jaar 1), Tienen, Vilvoorde, Vorst, Westerlo, Wichelen, Wingene, Zulte.